Во периодот од 15-21.06.2025 година, Здружението за „Македонско-Бугарско пријателство“ во соработка со Фондацијата Бугарска Памет одржа младинска размена на тема „Формирање на критичко размислување, вклучително и во дигитална средина, за борба против антиевропската пропаганда“.
Во периодот од 15-21.06.2025 година, Здружението за „Македонско-Бугарско пријателство“ во соработка со Фондацијата Бугарска Памет одржа младинска размена на тема „Формирање на критичко размислување, вклучително и во дигитална средина, за борба против антиевропската пропаганда“.
Настанот е дел од проектот бр. 2024-1-BG01-KA151-YOU-000201546, кој го спроведува Фондацијата Бугарска Памет, заедно со „Здружението за Македонско-Бугарско пријателство“, Битола, Република Северна Македонија, и е наменет за млади луѓе на возраст од 15-24 години од двете земји.
На почетокот на настанот, тимот на Фондацијата Бугарска Памет ги поздрави учесниците, ја презентираше програмата и ги објасни формите за самооценување на стекнатите знаења и вештини. Секој од младите имаше можност да каже неколку зборови за себе и за работите што го интересираат пред другите. Исто така, беа креирани групни правила што учесниците требаше да ги следат за време на настанот, како и групи за повратни информации преку кои фондацијата можеше да го добие мислењето на младите за активностите што се спроведуваа во текот на секој од деновите.
Во рамките на играта со улоги „Именувај ја оваа европска традиција“, учесниците беа поделени во групи и имаа задача да погодат која традиција, извонредната личност и личноста се.
Програмата продолжи со групна вежба на тема „Нашата Европа“, преку која младите луѓе го демонстрираа и надградија своето знаење за ЕУ, нејзината историја, земјите-членки, институциите и начинот на кој функционира Унијата.
Во сесијата „Еразмус+ - менува животи, отвора умови“, Живко Кострув од тимот на Фондацијата Бугарска Памет ги објасни можностите што програмата им ги нуди на младите луѓе. Тој ги запозна со главната цел на програмата, имено да го поддржи образованието, професионалниот и личниот развој на луѓето во областите на образованието, обуката, младите и спортот во Европа и пошироко преку доживотно учење, со што ќе придонесе за одржлив раст, квалитетни работни места и социјална кохезија, за поттикнување на иновациите, како и за зајакнување на европскиот идентитет и активното граѓанство.
Новинарот Калојан Константинов ја презентираше темата „Медиуми и пропаганда“. Тој раскажа за себе и го презентираше првиот бугарски проект за градење демократски медиуми, кој е целосно поддржан преку транспарентно финансирање од граѓаните. После тоа, младите се приклучија на групни активности базирани на дигитални алатки за креирање и препознавање лажни вести преку вештачка интелигенција.
Вториот ден од обуката започна со Јасен Георгиев - извршен директор на Институтот за економска политика. Г-дин Георгиев даде голем број теоретски и практични совети на младите луѓе од двете земји за важноста на аналитичкото и критичкото размислување. Тој ја истакна разликата меѓу нив - аналитичкото размислување се фокусира на разложување на информациите на делови и разбирање на врските меѓу нив, додека критичкото размислување се занимава со оценување на информациите, нивниот квалитет и кредибилитет.
Третиот ден од програмата на настанот започна со доц. проф. д-р Младен Ламбев, поранешен координатор на Парламентарната димензија на Бугарското претседателство на Советот на ЕУ-2018. Тој им ја презентираше на учесниците темата за Европската Унија и лажните вести. Презентацијата се осврна на тоа како младите луѓе можат да препознаат лажни вести и дезинформации, кои, со цел да ги доведат луѓето во заблуда, стануваат сè позабележителен глобален феномен. Во групна активност, модерирана од д-р Ламбев, учесниците имаа задача да идентификуваат лажни вести, а потоа да ги презентираат на другите.
Јаница Бојчева, предавач по граѓанско образование и претприемништво во образовниот комплекс „Цар Симеон Велики“, ги запозна учесниците со темата: „Манипулација во онлајн средината“. Таа истакна дека манипулациите во онлајн средината се дејства или техники насочени кон влијание врз мислењето, однесувањето или одлуките на луѓето преку дигитални платформи, кои можат да бидат свесни или несвесни и често се користат за постигнување лична политичка, економска или социјална добивка. Потоа г-ѓа Бојчева модерираше игра со улоги дизајнирана да ги активира учесниците и да ги охрабри да ги применат стекнатите знаења и вештини во практичен контекст.
Доц. Џастин Томс од Новиот бугарски универзитет одржа презентација на тема „Зошто е важно да се прави разлика помеѓу дезинформациите?“. Според неа, дезинформациите можат да ги искриват перцепциите на луѓето за реалноста и да ги натераат да донесуваат лоши одлуки, без разлика дали лично или како граѓани. Таа истакна дека многу лажни вести се создаваат со цел да се внесе страв, омраза или поделба. Препознавањето на дезинформациите може да го ограничи нивното ширење и да ги намали тензиите во општеството. Слободните и фер избори, јавните дебати и граѓанското учество зависат од пристапот до точни и проверени информации, а дезинформациите ги поткопуваат овие темели.
Сите учесници беа заинтересирани и работеа како тим за да ги препознаат лажните вести. На овој начин, тие беа во можност да ја развијат својата креативност, логично размислување и презентациски вештини.
Добрина Чешмеџиева, една од најпознатите бугарски новинарки, ги запозна учесниците со темата медиуми и лажни вести. Според неа, темата медиуми и лажни вести е исклучително релевантна во современиот свет, каде што информациите се шират со брзина на молња, а границите помеѓу вистината и манипулацијата често се нејасни. Таа истакна дека медиумите играат клучна улога како извор на информации, средство за јавна контрола и алатка за формирање на јавно мислење. Тие можат објективно да информираат за некој настан, да откриваат неправилности и злоупотреби, да создаваат јавна дебата и културен идентитет. Технологиите овозможуваат брзо ширење на лажни вести. Преку социјалните мрежи, секој може да споделува содржина без уредничка контрола; преку алгоритми, платформите често прикажуваат информации според интересите на корисникот, создавајќи „информативни меурчиња“ кои често им служат на политичките и економските интереси.
Преку игра со улоги, младите учесници се запознаа со принципите на демократско учество, слобода на избор и граѓанска одговорност. Тие научија да анализираат сложени јавни теми, како што се „За и против задолжително гласање“, да бараат аргументи за и против и да формираат образложено мислење. Ова им помогна да ја одбранат својата позиција и да учествуваат во дебата каде што бранеа улога различна од нивната лична позиција. На овој начин, тие развија способност да разберат гледишта различни од нивните и научија дека ЕУ се заснова на консензус и дијалог меѓу земји со различни интереси - како во играта со улоги.
Во последните неколку дена од настанот, учесниците учествуваа во сите интерактивни сесии и групна работа предвидени во програмата. Учеството на обуката придонесе за развој на вештини за критичко и аналитичко размислување, со посебен фокус на евалуација на информации во дигитална средина. Учесниците ја зголемија својата медиумска писменост и станаа поотпорни на антиевропската пропаганда и дезинформации. Преку интерактивни и неформални методи на учење, тие исто така ги подобрија своите вештини за тимска работа, комуникација и меѓукултурна соработка. Како резултат на тоа, младите луѓе станаа посигурни, поангажирани и подобро подготвени да се соочат со предизвиците на 21 век како активни европски граѓани.
На крајот од младинската размена, секој од учесниците доби сертификат „Youthpass“, како и сертификат за учество во проектот од Фондацијата Бугарска Памет, што може да послужи како референца во нивниот понатамошен образовен и професионален развој.
* Овој проект е финансиран со поддршка од Европската комисија. Оваа публикација ги одразува само ставовите на авторот и Комисијата не може да се смета за одговорна за каква било употреба што може да се направи на информациите содржани во неа.
